FAQ

Najczęściej zadawane pytania

 

What elements does the theme include?
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nam sapien mi, rhoncus vel luctus sit amet, fermentum in tortor. Duis et metus at arcu scelerisque hendrerit in vel lacus. In posuere dapibus erat, sed tempus justo gravida quis. Vivamus pellentesque neque et mi dignissim ornare. In hac habitasse platea dictumst. Nunc orci mauris, luctus in egestas placerat, feugiat sit amet lorem. Nunc dictum urna vitae lacus consequat ac porta dui fermentum. Fusce convallis, mauris quis hendrerit vestibulum, justo erat placerat ante, ac mattis turpis dui ut sem.

How many page templates are included?
Duis et metus at arcu scelerisque hendrerit in vel lacus. In posuere dapibus erat, sed tempus justo gravida quis. Vivamus pellentesque neque et mi dignissim ornare. In hac habitasse platea dictumst. Nunc orci mauris, luctus in egestas placerat, feugiat sit amet lorem. Nunc dictum urna vitae lacus consequat ac porta dui fermentum. Fusce convallis, mauris quis hendrerit vestibulum, justo erat placerat ante, ac mattis turpis dui ut sem. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nam sapien mi, rhoncus vel luctus sit amet, fermentum in tortor.
What plans do you provide?
Nam sapien mi, rhoncus vel luctus sit amet, fermentum in tortor. Duis et metus at arcu scelerisque hendrerit in vel lacus. In posuere dapibus erat, sed tempus justo gravida quis. Vivamus pellentesque neque et mi dignissim ornare. In hac habitasse platea dictumst. Nunc orci mauris, luctus in egestas placerat, feugiat sit amet lorem. Nunc dictum urna vitae lacus consequat ac porta dui fermentum. Fusce convallis, mauris quis hendrerit vestibulum, justo erat placerat ante, ac mattis turpis dui ut sem.
What elements does the theme include?
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nam sapien mi, rhoncus vel luctus sit amet, fermentum in tortor. Duis et metus at arcu scelerisque hendrerit in vel lacus. In posuere dapibus erat, sed tempus justo gravida quis. Vivamus pellentesque neque et mi dignissim ornare. In hac habitasse platea dictumst. Nunc orci mauris, luctus in egestas placerat, feugiat sit amet lorem. Nunc dictum urna vitae lacus consequat ac porta dui fermentum. Fusce convallis, mauris quis hendrerit vestibulum, justo erat placerat ante, ac mattis turpis dui ut sem.
How many page templates are included?
Duis et metus at arcu scelerisque hendrerit in vel lacus. In posuere dapibus erat, sed tempus justo gravida quis. Vivamus pellentesque neque et mi dignissim ornare. In hac habitasse platea dictumst. Nunc orci mauris, luctus in egestas placerat, feugiat sit amet lorem. Nunc dictum urna vitae lacus consequat ac porta dui fermentum. Fusce convallis, mauris quis hendrerit vestibulum, justo erat placerat ante, ac mattis turpis dui ut sem. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nam sapien mi, rhoncus vel luctus sit amet, fermentum in tortor.
What plans do you provide?
Nam sapien mi, rhoncus vel luctus sit amet, fermentum in tortor. Duis et metus at arcu scelerisque hendrerit in vel lacus. In posuere dapibus erat, sed tempus justo gravida quis. Vivamus pellentesque neque et mi dignissim ornare. In hac habitasse platea dictumst. Nunc orci mauris, luctus in egestas placerat, feugiat sit amet lorem. Nunc dictum urna vitae lacus consequat ac porta dui fermentum. Fusce convallis, mauris quis hendrerit vestibulum, justo erat placerat ante, ac mattis turpis dui ut sem.
What elements does the theme include?
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nam sapien mi, rhoncus vel luctus sit amet, fermentum in tortor. Duis et metus at arcu scelerisque hendrerit in vel lacus. In posuere dapibus erat, sed tempus justo gravida quis. Vivamus pellentesque neque et mi dignissim ornare. In hac habitasse platea dictumst. Nunc orci mauris, luctus in egestas placerat, feugiat sit amet lorem. Nunc dictum urna vitae lacus consequat ac porta dui fermentum. Fusce convallis, mauris quis hendrerit vestibulum, justo erat placerat ante, ac mattis turpis dui ut sem.
How many page templates are included?
Duis et metus at arcu scelerisque hendrerit in vel lacus. In posuere dapibus erat, sed tempus justo gravida quis. Vivamus pellentesque neque et mi dignissim ornare. In hac habitasse platea dictumst. Nunc orci mauris, luctus in egestas placerat, feugiat sit amet lorem. Nunc dictum urna vitae lacus consequat ac porta dui fermentum. Fusce convallis, mauris quis hendrerit vestibulum, justo erat placerat ante, ac mattis turpis dui ut sem. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nam sapien mi, rhoncus vel luctus sit amet, fermentum in tortor.
What plans do you provide?
Nam sapien mi, rhoncus vel luctus sit amet, fermentum in tortor. Duis et metus at arcu scelerisque hendrerit in vel lacus. In posuere dapibus erat, sed tempus justo gravida quis. Vivamus pellentesque neque et mi dignissim ornare. In hac habitasse platea dictumst. Nunc orci mauris, luctus in egestas placerat, feugiat sit amet lorem. Nunc dictum urna vitae lacus consequat ac porta dui fermentum. Fusce convallis, mauris quis hendrerit vestibulum, justo erat placerat ante, ac mattis turpis dui ut sem.
What elements does the theme include?
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nam sapien mi, rhoncus vel luctus sit amet, fermentum in tortor. Duis et metus at arcu scelerisque hendrerit in vel lacus. In posuere dapibus erat, sed tempus justo gravida quis. Vivamus pellentesque neque et mi dignissim ornare. In hac habitasse platea dictumst. Nunc orci mauris, luctus in egestas placerat, feugiat sit amet lorem. Nunc dictum urna vitae lacus consequat ac porta dui fermentum. Fusce convallis, mauris quis hendrerit vestibulum, justo erat placerat ante, ac mattis turpis dui ut sem.
How many page templates are included?
Duis et metus at arcu scelerisque hendrerit in vel lacus. In posuere dapibus erat, sed tempus justo gravida quis. Vivamus pellentesque neque et mi dignissim ornare. In hac habitasse platea dictumst. Nunc orci mauris, luctus in egestas placerat, feugiat sit amet lorem. Nunc dictum urna vitae lacus consequat ac porta dui fermentum. Fusce convallis, mauris quis hendrerit vestibulum, justo erat placerat ante, ac mattis turpis dui ut sem. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nam sapien mi, rhoncus vel luctus sit amet, fermentum in tortor.
What plans do you provide?
Nam sapien mi, rhoncus vel luctus sit amet, fermentum in tortor. Duis et metus at arcu scelerisque hendrerit in vel lacus. In posuere dapibus erat, sed tempus justo gravida quis. Vivamus pellentesque neque et mi dignissim ornare. In hac habitasse platea dictumst. Nunc orci mauris, luctus in egestas placerat, feugiat sit amet lorem. Nunc dictum urna vitae lacus consequat ac porta dui fermentum. Fusce convallis, mauris quis hendrerit vestibulum, justo erat placerat ante, ac mattis turpis dui ut sem.
 

Ankieta wstępna



Moja historia

Jeżeli ktoś z Państwa chciałby podzielić się z innymi opisem swojego przypadku – to prosimy przesłać nam na adres mailowy swoją historię choroby. Postaramy się umieścić taki tekst w tym dziale.


25 LAT ŻYCIA Z CHOROBĄ, KTÓREJ NIE MA

Katarzyna Różyło

Historia mojej choroby rozpoczęła się ok. 25 lat temu. Ogromny ból, który pojawił się ok. roku po pierwszej miesiączce zupełnie mnie zaskoczył. Wcześniej miesiączki przebiegały u mnie bez żadnych dolegliwości. Ból, wymioty, biegunka początkowo występowały co kilka cykli miesiączkowych, następnie co drugi cykl, aż w końcu w każdym cyklu. Trwały przez pierwszy lub pierwsze dwa, a później już nawet trzy dni krwawienia. Tak już pozostało.

Ból był ogromny, obezwładniający. Towarzyszyły mu wymioty, biegunka oraz zimne poty. Leki przeciwbólowe dostępne bez recepty mu nie przeciwdziałały. Nie pozostawało mi nic innego, jak tylko leżeć, zwijać się z bólu i czekać aż minie. Nikt nie wiedział, jaka jest przyczyna. Lekarze i członkowie najbliższej rodziny powtarzali, że „kobieta musi raz w miesiącu cierpieć”, że histeryzuję i po prostu nie jestem odporna na ból.

Do końca szkoły podstawowej przetrwałam bez większego problemu tylko dlatego, że ból nie towarzyszył jeszcze każdej miesiączce. W liceum pojawiał się już coraz częściej. Na szczęście szkoła prowadzona była przez Siostry Urszulanki i nieocenioną pomocą służyła Siostra Pielęgniarka posiadająca silne leki przeciwbólowe w zastrzykach. W sytuacjach, kiedy Siostry nie było, leżałam w towarzystwie Przyjaciółki i czekałyśmy, aż ból ustąpi i będę w stanie wrócić do domu. Z tego powodu wiele razy obie opuszczałyśmy lekcje, a nawet szkolne wyjścia do kina lub teatru. Ten stan rzeczy sprawił, że ukończenie liceum i zdanie matury z najlepszymi wynikami było ogromnym wysiłkiem okupionym takim wycieńczeniem organizmu, że ważyłam 42 kg.

Moja pierwsza wizyta u ginekologa nie przebiegała tradycyjnie, nie była wprowadzeniem nastolatki w problematykę dbałości o swoje zdrowie prokreacyjne i profilaktykę schorzeń kobiecych. Mnie i towarzyszącą mi Mamę zmotywowało do niej poszukiwanie rozwiązania towarzyszących mi problemów. Pani Doktor nie znalazła jednak konkretnej przyczyny mojego bólu, nie postawiła żadnej diagnozy, nie zaproponowała leków przeciwbólowych, przypuszczała jedynie niedobory hormonalne. Przepisała antykoncepcję hormonalną, która hamując cykl menstruacyjny powstrzymała również ból.

Przyjmowane tabletki antykoncepcyjne powodowały nasilające się skutki oboczne. Po roku takiej terapii przy pierwszej próbie ich odstawienia bóle od razu powróciły. Pani Doktor ponownie nie proponowała skutecznych leków przeciwbólowych. W tej sytuacji powróciłam do antykoncepcji hormonalnej na kolejne cztery lata. W tym czasie rozpoczęłam studia na dwóch kierunkach, a wraz ze zdobywaną wiedzą coraz bardziej niepokoiła mnie sytuacja braku diagnozy i ograniczanie się jedynie do czasowego hamowania objawów. Poprosiłam o skierowanie do endokrynologa, aby zweryfikować przypuszczenie mojej Pani Doktor. Pani Endokrynolog po dokładnym badaniu nie potwierdziła diagnozy, zaleciła ciepłe kąpiele i napar z nagietka. Wobec tych informacji i przy nasilających się skutkach ubocznych postanowiłam odstawić antykoncepcję i poprosić Doktor o lek przeciwbólowy polecony przez Koleżankę, który niechętnie został mi przepisany. Zmieniłam także lekarza na poleconego.

Nowa Pani Doktor na pierwszej wizycie zbadała mnie dokładnie, po raz pierwszy wykonała USG dróg rodnych i przepisała mi skuteczną kombinację leków przeciwbólowych. Głównie dzięki nim udało mi się skończyć z najlepszymi wynikami dwa kierunki studiów i dostać się na studia doktoranckie, a także wyjść za mąż. Do typowych zmartwień Panny Młodej w czasie ślubu i wesela dołączyło u mnie jeszcze to, czy leki zadziałają, ponieważ akurat w tym dniu okazały się potrzebne. Mąż stał się dla mnie nieocenionym wsparciem w walce z nieznaną chorobą, kiedy opiekował się mną w momentach, w których nie działały leki i przypominał o ich zabraniu podczas wyjść i wyjazdów z domu przypadających pod koniec cyklu miesiączkowego.

Na jednej z kolejnych wizyt moja Pani Doktor odkryła torbiel na lewym jajniku. Miała nawet podejrzenie, że może to być endometrioza lub nowotwór, ostateczna diagnoza miała zależeć od wyniku badania histopatologicznego w przypadku operacyjnego usunięcia torbieli. Torbiel nie była jednak duża, więc Doktor postanowiła ją obserwować. Niepewność diagnozy, terminu ewentualnej operacji i obawa przed nagłym pogorszeniem stanu zdrowia miała także swoją dobrą stronę. W tej sytuacji przyspieszyłam prace nad moim doktoratem i po trzech latach, w wieku 27 lat byłam już doktorem. Po dwóch latach moja torbiel miała już 3 cm. i została podjęta decyzja o operacji. Wykonałam niezbędne badania oraz szczepienia i udałam się do lekarza po skierowanie do szpitala na zabieg. W trakcie badania ultrasonograficznego moja Doktor uznała jednak, że torbiel znikła i operacji nie będzie. Mimo to ból pozostał.

Po jakimś czasie trafiłam do kolejnej Pani Ginekolog, która ponownie zauważyła torbiel, ale uznała, że jest ona niewielka i należy ją obserwować. Następny lekarz stwierdził, że nie jest ona niepokojąca i zaprzestał wykonywania badań USG. Po ok. trzech latach w czasie nieobecności mojego Lekarza trafiłam do Pani Doktor, która wyczuła torbiel podczas badania palpacyjnego i  poleciła wykonać USG. USG wykonał mój stały Lekarz, zaproponował zabieg operacyjny, terapię hormonalną lub obserwację. Doktor ocenił, że jest mała szansa na ustąpienie dolegliwości po zabiegu, podejrzewał endometriozę i obecność również innych jej ognisk, niestety nic nie mówił na temat możliwości ich usunięcia. Przyjmowanie antykoncepcji hormonalnej także nie wydawało się dobrym rozwiązaniem ze względu na skutki uboczne. W związku z tym postanowiliśmy obserwować jajnik do czasu, aż torbiel zaczęła rosnąć. Wówczas rozpoczęliśmy rozmowy o operacji.

W tym czasie konsultowałam się jeszcze z kilkoma innymi lekarzami, którzy coraz częściej mówili o konieczności usunięcia torbieli. Wykonałam więc niezbędne badania, otrzymałam skierowanie do szpitala i udałam się do poleconej mi wcześniej Poradni Ginekologicznej w  4-tym Wojskowym Szpitalu Klinicznym z Polikliniką we Wrocławiu.

Niestety organizacja zabiegu nie obyła się bez przygód. Najpierw w rejestracji poinformowano mnie, że takiej poradni w szpitalu nie ma. Kiedy już udało mi się znaleźć Poradnię Ginekologiczną i do niej zarejestrować, nadszedł okres epidemii COVID-19 i wizyta kwalifikacyjna została przełożona na kilka miesięcy. Gdy dostałam się do poradni, byłam naprawdę pozytywnie zaskoczona. Pomimo trudnej sytuacji epidemii i funkcjonowania poradni w zastępczym pomieszczeniu przywitały mnie miłe i kompetentne Położne oraz Pani Doktor. Okazało się, że mam podejrzenie zaawansowanej endometriozy, liczne zrosty i wiele ognisk choroby. Zakwalifikowano mnie na zabieg laparoskopowy wyłuszczenia torbieli jajnika lewego i uwolnienia zrostów.

Jeszcze przed operacją udało mi się zakwalifikować do programu „Klinika Endometriozy” dzięki troskliwym staraniom koordynatorki projektu dr inż. Agnieszki Chrobak. W jego ramach odbyłam spotkania z psychologiem i fizjoterapeutą, które nie tylko przygotowały mnie do zabiegu, ale zaopatrzyły w cenne wskazówki na dalsze życie z endometriozą. Program ten okazał się kompleksową odpowiedzią na potrzeby kobiet z tym schorzeniem.

Na oddziale szpitalnym zostałam otoczona fachową opieką Położnych, które przygotowały mnie do zabiegu. Doktor Anna Hurnik-Szurkiewicz już w przeddzień operacji zbadała mnie dokładnie i poinformowała o podejrzeniu endometriozy głęboko naciekającej o ogniskach o wiele liczniejszych niż spodziewane wcześniej i o większej ilości zrostów.

Na bloku operacyjnym powitał mnie sympatyczny, troskliwy i kompetentny zespół lekarzy i pielęgniarek. Jego członkowie do czasu zadziałania znieczulenia ogólnego krok po kroku informowali mnie o podejmowanych działaniach i pytali o moje samopoczucie, co zmniejszyło mój strach. Natychmiast po wybudzeniu Pielęgniarka zapytała mnie o odczuwany ból, który nie był znaczny i od razu podała leki przeciwbólowe zmniejszające go do minimum. Na drugi dzień przyszedł do mnie na oddział dr Jarosław Pająk, który operował mnie wraz z lek. med. Ireną Jałochą i ku wspólnej radości poinformował, że udało się usunąć wszystkie ogniska chorobowe oraz zrosty i przywrócić prawidłową anatomię narządów jamy brzusznej. Okazało się, że zakres zabiegu obejmował: wyłuszczenie torbieli lewego jajnika, skoagulowanie ognisk endometriozy na powierzchni prawego jajnika, uwolnienie obu jajników ze zrostów z tylną blaszką więzadła szerokiego macicy i otrzewną zat. Douglasa, usunięcie licznych ognisk endometriozy w zakresie otrzewnej zat. Douglasa, ogniska endometriozy
ok. 1 cm w więzadle obłym lewym, obustronnych ognisk endometriozy po ok. 3 cm i 5-6 mm głębokości każde w zat. Douglasa, usunięcie zrostu odbytnicy z tylną ścianą szyjki macicy.

Aktualnie jestem w trakcie rekonwalescencji po operacji. Z każdym dniem czuję się lepiej. Jestem ciekawa długofalowych skutków zabiegu i tego, czy zmniejszy się ból, jednak z nadzieją patrzę w przyszłość wdzięczna całemu zespołowi prawdziwych pasjonatów lekarzy, położnych i pielęgniarek Poradni Ginekologicznej i Oddziału Ginekologii Onkologicznej 4.WSKzP we Wrocławiu, którzy kompetentnie i z ogromnym zaangażowaniem się mną zajęli. Jeszcze długo będę wspominać niesamowicie pozytywną atmosferę panującą w poradni i na oddziale.

 

Inne Historie

Dziewczyna ze Stanów Zjednoczonych, która choruje na endometriozę

Dziewczyna ze Stanów Zjednoczonych, która choruje na endometriozę – opowiada o endometriozie. Wersja anglojęzyczna.

.

Zarejestrowana historia dziewczyny chorującej na endometriozę.

Wersja angielskojęzyczna. .

Słownik

Słownik

 

Endometrioza
jest powszechnym, estrogenozależnym, łagodnym schorzeniem ginekologicznym, często skojarzonym z dolegliwościami bólowymi oraz niepłodnością. Charakteryzuje się ona obecnością czynnych struktur błony śluzowej macicy poza jej jamą. Po raz pierwszy została opisana w 1860 r. przez von Rokitansky’ego, który opublikował doniesienie o przebudowie wywołanej przez komórki endometrium w obrębie macicy i zrębu jajnika, natomiast określenie endometriosis wprowadził do słownika medycznego Sampson w roku 1927.
(źródło: Giudice LC, Kao LC. Endometriosis. Lancet 2004)

Hormon
(od gr. hormao – rzucam się naprzód, pędzę) – u kręgowców związek chemiczny, który jest wydzielany przez gruczoły lub tkanki układu hormonalnego. Funkcją hormonu jest regulacja czynności i modyfikacja cech strukturalnych tkanek leżących w pobliżu miejsca jego wydzielania lub oddalonych, do których dociera poprzez krew. Istnieją także takie hormony, które wywierają wpływ na funkcjonowanie wszystkich tkanek organizmu.
Gałąź medycyny zajmująca się schorzeniami układu hormonalnego to endokrynologia. Hormony są wydzielane przez rodzaj gruczołów do krwi lub limfy organizmów. Z tego względu bywają też określane mianem gruczołów dokrewnych, a układ hormonalny – układem dokrewnym.

Przydatki
część narządu rodnego kobiety; jajniki i jajowody wraz z otaczającą je tkanką łączną; zapalenie przydatków może się rozwijać wskutek zakażenia zstępującego (np. gruźlica) lub wstępującego z dolnych odcinków dróg rodnych (gronkowce, paciorkowce, dwoinki rzeżączki, grzyby itp.); powstawaniu zapaleń przydatków sprzyja m.in.: poród, połóg, brak higieny osobistej; jest to jedna z najczęstszych przyczyn niepłodności; leczenie gł. antybiotykami (w stanach ostrych) oraz balneologiczne (w stanach przewlekłych).

Progesteron
steroidowy żeński hormon płciowy wytwarzany przez ciałko żółte i łożysko (w czasie ciąży).
Wydzielanie progesteronu wzrasta po owulacji, co:

  • przygotowuje błonę śluzową macicy na ewentualne przyjęcie zapłodnionego jaja
  • hamuje skurcze macicy
  • wstrzymuje dojrzewanie pęcherzyków Graafa

Hormon ten umożliwia implantację zapłodnionego jaja w błonie śluzowej macicy i utrzymanie ciąży. Jeśli do ciąży nie dojdzie, wydzielanie progesteronu zmniejsza się i dochodzi do menstruacji. W przeciwnym wypadku progesteron zaczyna być wytwarzany także przez łożysko i do piątego miesiąca ciąży jego produkcja jest na tyle duża, że ciałko żółte nie jest niezbędne do dalszego utrzymania ciąży. W lecznictwie progesteron jest stosowany jest zapobiegawczo przy ryzyku poronienia, niewydolności ciałka żółtego, zatruciu ciążowym, zaburzeniach miesiączkowania.

Estrogeny
należą do hormonów płciowych żeńskich. Jest to grupa związków chemicznych o budowie starydowej, wydzielanych przede wszystkim przez jajniki (cykl miesiączkowy), ale również w niewielkich ilościach przez jądra i korę nadnerczy.

Estrogeny są odpowiedzialne za:

  • rozwój drugorzędnych cech płciowych
  • przyrost i zwiększenie pobudliwości mięśni gładkich (macicy i jajowodów)
  • stymulują rozrost błony śluzowej macicy i odbudowują w niej naczynia krwionośne macicy

Najważniejszym przedstawicielem tej grupy jest estradiol.

Gestageny
grupa hormonów steroidowych, które służą przygotowaniu organizmu kobiety do zajścia a następnie utrzymania ciąży. Głównym przedstawicielem gestagenów jest progesteron. Do grupy tej zaliczane są ponadto pochodne pregnanu, np. 17αhydroksyprogesteron.

Laktacja
[łac.], fizjol. wytwarzanie i wydzielanie mleka przez gruczoły sutkowe samic ssaków; u kobiet gruczoły sutkowe rozwijają się w okresie pokwitania pod wpływem estrogenów i progesteronu, a do dalszego ich rozwoju dochodzi w drugiej połowie ciąży pod wpływem zwiększonego stężenia we krwi tych hormonów, a także prolaktyny, somatotropiny i hormonu adrenokortykotropowego. Najważniejszym hormonem pobudzającym wytwarzanie mleka po porodzie jest prolaktyna, której działanie podczas ciąży jest hamowane przez estrogeny i progesteron; w zainicjowaniu i utrzymaniu laktacji ważną rolę odgrywają impulsy nerwowe wyzwalane podczas ssania brodawek sutkowych przez noworodka; docierają one do podwzgórza i uruchamiają uwalnianie przez płat tylny przysadki oksytocyny, która powoduje kurczenie się włókien mięśniowych oplatających pęcherzyki gruczołu sutkowego i opróżnianie ich zawartości do przewodów mlecznych; wytwarzanie właściwego mleka jest poprzedzone wydzielaniem siary 2–4 dni po porodzie; niedostateczne opróżnianie gruczołów sutkowych z mleka hamuje dalsze jego wytwarzanie, dlatego laktacja ustaje po zaprzestaniu karmienia. U większości ssaków laktacja występuje tylko w okresie niezbędnym do wykarmienia potomstwa. U niektórych udomowionych przeżuwaczy laktacja utrzymuje się przez długi czas po porodzie, np. u bydła i kóz do 300 dni, u owiec 100–200 dni, i jest wykorzystywana do uzyskiwania mleka spoż.; kolejna ciąża powoduje zwykle zanik laktacji, natomiast u wysokomlecznych ras bydła tylko jej obniżenie; mleko jest wytwarzane ze związków zawartych we krwi; dla wyprodukowania 1 l mleka przez gruczoł sutkowy musi przepłynąć 400–500 litrów krwi; przeciętna wydajność wysokomlecznych krów wynosi 4–5 tys. kg mleka rocznie.

Laparoskopia
zabieg polegający na wprowadzeniu do jamy brzusznej urządzenia optycznego ze źródłem światła, co umożliwia obejrzenie narządów jamy brzusznej, w tym macicy, jajników i jajowodów. (więcej w dziale „metody leczenia/zabieg laparoskopii” –> http://endoendo.pl/index.php/inne/laparoskopia).

Laparotomia
(z greki he lapara- brzuch; he tome- cięcie) – termin medyczny określający operacyjne otwarcie jamy brzusznej, polegające na przecięciu skóry, mięśni, otrzewnej umożliwiające eksplorację wnętrza jamy brzusznej.

Łożysko
placenta, anatomiczny narząd łączący zarodek ze ścianą macicy matki w rozwoju zarodkowym ssaków; łożysko jest złożone z części płodowej i matczynej; część płodową tworzą błony płodowe: kosmówka i omocznia (łożysko kosmówkowo-omoczniowe) lub kosmówka i pęcherzyk żółtkowy (łożysko kosmówkowo-żółtkowe); część matczyną stanowi błona śluzowa macicy (doczesna); krew matki jest oddzielona od krwi płodu tzw. barierą łożyskową; liczba warstw wchodzących w jej skład jest podstawą klasyfikacji na: łożyska: nabłonkowo-kosmówkowe, łączno-kosmówkowe, krwio-kosmówkowe; ma różny kształt u różnych grup ssaków, u człowieka ma formę tarczy; utrzymuje płód w macicy, pośredniczy w wymianie fizjol. między płodem a matką (oddychanie, odżywianie, wydalanie), wytwarza hormony wpływające na utrzymanie ciąży; w czasie porodu łożysko zostaje wydalone jako popłód.

Menstruacja
(miesiączka, ang. period, łac. menses); krwawienie miesięczne – fizjologiczne zjawisko polegające na cyklicznym złuszczaniu się nabłonka macicy (endometrium) pod wpływem charakterystycznych zmian stężenia hormonów płciowych (estrogenu i progesteronu), wynikających z układów wzajemnych sprzężeń zwrotnych między gonadami, przednim płatem przysadki mózgowej i podwzgórzem. Pełen przebieg zmian hormonalnych, wraz z wynikającą z tego przebudową endometrium, przeobrażeniami środowiska pochwy, zmianą stanu gruczołów piersiowych, temperatury ciała, wpływu wegetatywnego układu nerwowego, układu krążenia, nastroju psychicznego i innych funkcji organizmu nazywamy cyklem miesięcznym.(źródło:http://www.wikipedia.org )

Zapłodnienie
zlanie się jąder komórek rozdrodczych (męskiej i żeńskiej) w wyniku czego powstaje nowa komórka nazywana zygotą. U ssaków, w tym człowieka, zapłodnienie jest skutkiem kopulacji pomiędzy osobnikami przeciwnych płci. Warunkiem zapłodnienia jest wniknięcie plemnika do komórki jajowej. Zapłodnienie może też być wynikiem inseminacji lub metody in vitro. W wyniku zapłodnienia dochodzi do przekazania potomstwu zawartych w gametach czynników dziedziczenia (genów) obydwu organizmów rodzicielskich. Wynikiem zapłodnienia jest ciąża. U ludzi do zapłodnienia dochodzi zwykle pomiędzy 10 a 18 dniem cyklu.

Torbiel
torbiele są najczęściej występującym rodzajem łagodnego nowotworu. Mogą występować w każdym miejscu organizmu i nie są wcale „przywilejem” kobiet: torbiel nie jest niczym innym jak zamkniętą jamą wypełnioną płynem. Staje się ona „torbielą czynnościową”, jeżeli w jakimś stopniu partycypuje w czynności jajnika, np. torbiel pęcherzykowa lub torbiel ciałka żółtego. W jajowodzie torbieli prawie się nie spotyka. Odwrotnie w przypadku jajników, gdzie torbiele występują najczęściej w otoczce tego narządu. Czasami rosną na swoistym „pniu”, tworząc wówczas w obrazie ultrasonograficznym charakterystyczny obraz „wyrostków”. Problemem może być każda, nawet pojedyncza torbiel, jeżeli zawiera litą tkankę (gruczolako-torbielak). Taka torbiel nie zanika samoistnie i może przekształcić się w złośliwy nowotwór jajnika.
Torbiele powstają najczęściej w następstwie zahamowania pęknięcia dojrzałego pęcherzyka Graafa. Taka sytuacja może wystąpić, gdy pęcherzyk nie zawiera żadnej komórki jajowej lub gdy istniejąca komórka jajowa obumarła. Przyczynami takiej patologii mogą być zaburzenia hormonalne. W razie braku i jajeczkowania pęcherzyk nie przestaje rosnąć. W jego wnętrzu gromadzi się płyn i po pewnym czasie dochodzi do wytworzenia się torbieli.
Zależnie od rozmiarów torbieli i okresu cyklu płciowego mogą występować jednostronne, rozpierające rozlane bóle podbrzusza. Małe torbiele najczęściej nie wywołują żadnych dolegliwości.